Hoe richt ik een kerkgenootschap op?

Hoe richt ik een kerkgenootschap op?

Home » Hoe richt ik een kerkgenootschap op?
8.5
Hoe richt ik een kerkgenootschap op?

Een kerkgenootschap is een bijzondere rechtspersoon. Je kunt die ook oprichten zonder notaris. Ook kun je een kerk inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Je kunt een geloof ook uitoefenen via een stichting of een vereniging. Kerk is hierbij een ruim begrip en omvat iedere vorm van geloof.

Oprichten kerkgenootschap

De Grondwet waarborgt het recht en de vrijheid van godsdienst. Een manier waarop je dat grondrecht kunt uitoefenen is door het oprichten van een kerkgenootschap voor jouw religieuze gemeenschap of activiteiten. Die vrijheid houdt in ieder geval in dat de overheid zich niet mag bemoeien met de inhoud van jouw geloof. De statuten, of zoals het bij de kerk vaak nog wordt genoemd ‘Het Statuut’ mag niet in strijd zijn met de wet of openbare orde.

Het woord ‘kerk’ heeft slechts een historische betekenis. Een kerkgenootschap is dus de naam voor iedere organisatie van gelovigen. Dus ook bekende geloven zoals het Islamitische, Joodse, Boeddhistische en Hindoeïstische geloof kunnen een kerkgenootschap oprichten. Maar het gaat verder dan dat, want er is geen toezicht op de inhoud van het geloof. Je mag dus ook Satan aanhangen, of wat je in groepsverband een geloof wil noemen.

Rechtspersoon

Kerk

Een kerkgenootschap is een bijzonder vorm van een rechtspersoon.  Er is zelfs een aparte bepaling in de wet in artikel 2 Burgerlijk Wetboek Boek 2

Zo hoeft een kerkgenootschap niet via de notaris met een oprichtingsakte te worden opgericht. Zoals dat voor alle andere rechtspersonen wel is vereist. De wet bevat verder geen regels over de juridische organisatie van het kerkgenootschap.

Door de oprichting kan het kerkgenootschap overeenkomsten sluiten en eigenaar van goederen zijn. Er moeten wel daadwerkelijk religieuze activiteiten worden uitgevoerd om als kerkgenootschap te kunnen worden aangemerkt.

Kerk inschrijven bij de Kamer van Koophandel

Je moet het kerkgenootschap na de oprichting inschrijven in het handelsregister. De Kamer van Koophandel zal marginaal toetsen, zij geeft geen oordeel over het geloof. Zo heeft zij onlangs ook de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster ingeschreven na een beroepsprocedure.

De kerk en de Belastingdienst

Het feit dat een kerk is ingeschreven bij het handelsregister wil nog niet zeggen dat de Belastingdienst de organisatie als zodanig erkent. Als de kerkgenootschap helemaal niet staat ingeschreven, wordt het nog lastiger om aan te tonen. Dit is wel van belang, want kerken betalen geen belasting. Maar daarvoor moet de Belastingdienst de kerk wel erkennen als kerk. Het komt regelmatig voor dat de Belastingdienst en een kerk van mening verschillen.

De kerkgenootschap moet voldoen aan de criteria voor een ANBI.

ANBI Logo

Voor een kerkgebouw is een vrijstelling van de OZB (onroerendezaakbelasting). Het gebouw moet dan voor meer dan 70% van de tijd in gebruik zijn voor de openbare eredienst of voor het houden van openbare bezinningsbijeenkomsten van levensbeschouwelijke aard. De vrijstelling geldt niet voor woningen.

Uitgebreid beschrijven we de positie van de kerk in ons belastingstelsel. Ze hebben relatief veel vrijstellingen.

Veel meer vrijheid

Een kerkgenootschap heeft een aantal vrijheden die andere rechtspersonen niet hebben. Zo hoeven de bestuurders van het kerkgenootschap niet ingeschreven te staan bij het Handelsregister. Dat zou namelijk in strijd zijn met het recht dat de overheid iemands godsdienst niet mag registreren.

Een kerk hoeft zich ook niet te houden aan het gelijkheidsbeginsel. Denk bijvoorbeeld aan regels dat priesters altijd een man zijn en niet mogen trouwen. Het beginsel van de vrijheid van godsdienst gaat hier boven deze andere regels.

Een kerk mag haar eigen bestuursstructuur kiezen. Ze is dus niet gebonden aan regels over bestuur, leden, stemrecht en dergelijke.

Alternatieven

Naast het kerkgenootschap kan ook worden gekozen voor de vereniging of de stichting als rechtsvorm. Veel moskeeën zijn bijvoorbeeld een stichting. Ook zie je bij veel kerken een aparte steunstichting.

    Heeft onze uitleg je verder geholpen?

    Lees meer over Verenigingen